နွားသတ်သမား ပုရွက်ဆိတ် (သို့) ပန်ဒါပုရွက်ဆိတ်

(Unicode)

ပုံကိုမြင်တာနဲ့ ပန်ဒါဝက်ဝံရဲ့ အရောင်နဲ့တူလို့ ပန်ဒါပုရွက်ဆိတ် (Panda Ant) လို့ခေါ်တာကို ရိပ်မိမှာပါ။ ဒီအကောင်ကို ပုရွက်ဆိတ်နဲ့ တူလို့ ပုရွက်ဆိတ်လို့ခေါ်ပေမယ့် တကယ်က ပုရွက်ဆိတ်မဟုတ်ပါဘူး။ အတောင်ပံမပါတဲ့ နားကျယ်ကောင် မျိုးစိတ်ထဲက တစ်မျိုးသာဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးအစားပေါင်း ၃ထောင်ကျော်ရှိတဲ့ wasp တွေရဲ့ Mutillidae မိသားစုထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ သိပ္ပံအမည်ကတော့ Euspinolia militaris ပါတဲ့။

ကြည့်လိုက်ရင်တော့ လှပတဲ့ ချစ်စရာ အရောင်အဆင်းဖြစ်ပေမယ့် သူတို့ကိုက်လိုက်ရင်တော့ အလွန်အမင်းနာကျင်စွာ ခံစားရမှာပါ။ အခြားတိရစ္ဆာန်တွေဟာလည်း ဒီအကောင်တွေကို ကြောက်ကြပြီး နွားတွေကို သေစေနိုင်တဲ့အတွက် နွားသတ်သမားပုရွက်ဆိတ် cow killer ant လို့ လယ်သမားတွေက အမည်ပေးထားကြပါတယ်။

အဖြူနဲ့ အနက်ရောင် ရှိနေတဲ့ သူတို့ဟာ ခြေချောင်း ၆ချောင်းကို ပိုင်ဆိုင်ပြီး သန်စွမ်းတဲ့မေးရိုး နဲ့ အင်အားပြင်းတဲ့ ဆူးတွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါတယ်။ သူတို့မှာ အဆိပ်ဆူးပေါင်းများစွာပါဝင်ပြီး အဲဒီထဲက အဆိပ်ဆူး ၆ချောင်း ထိုးမိလျှင် ၂ပေါင် အလေးချိန်ရှိတဲ့ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကို သေစေနိုင်တဲ့အစွမ်းရှိပါတယ်။

ဒီပုရွက်ဆိတ်တွေကို ၁၉၃၈ခုနှစ်က ချီလီနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းဒေသမှာ ပထမဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအကောင်တွေကို အမေရိကန်အနောက်တောင်ပိုင်း ၊ မက္ကဆီကို ၊ တရုတ်နိုင်ငံ ၊ ချီလီ နဲ့ အာဂျင်တီးနားက ခြောက်သွေ့ပြီး သဲမြေထူထပ်တဲ့ သဲကန္တာရလို နေရာတွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။ သူတို့ဟာ သဲထဲ (သို့) ကျောက်စရစ်တွေကြားထဲမှာ နေထိုင်လေ့ရှိပါတယ်။

အရွယ်ရောက်ပြီး ပန်ဒါပုရွက်ဆိတ်တစ်ကောင်ဟာ အရွယ်အစားအားဖြင့်တော့ ခန္ဓာကိုယ်အလျား ၈မီလီမီတာ(၁လက်မရဲ့ ၁၀ပုံ၃ပုံ) နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အမြင့် ၃မီလီမီတာ(၁လက်မရဲ့ ၁၀ပုံ၁ပုံ) သာရှိပါတယ်။ အထီးတွေဟာ အမတွေထက် သိသိသာသာ အရွယ်အစားပိုကြီးပါတယ်။

ဒီအကောင်တွေရဲ့ ထူးခြားချက်တစ်ချက်ရှိပါသေးတယ်။ အဲဒါကတော့ မိတ်လိုက်တဲ့အခါ တူညီတဲ့မျိုးစိတ်ချင်းပဲ လိုက်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလိုအခါမျိုးမှာ အထီးက အမကို ထမ်းပိုးထားရင်း မိတ်လိုက်ကြပါသတဲ့။ အမတွေဟာ ဥဥတဲ့အခါ ထောင်နဲ့ချီပြီး ဥလေ့ရှိပါတယ်။

အများအားဖြင့်တော့ သီးခြားစီနေတတ်တဲ့ အကောင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ ပိုးတီ နဲ့ ပိုးလောက်လန်းတွေကို အစာအဖြစ် စားသုံးကြပါတယ်။ ထူးခြားတာကတော့ အစာရှာထွက်တဲ့အခါ အထီးတွေက ညအချိန်မှာ အစာရှာထွက်ပြီး အမတွေက နေ့ဘက်မှာပဲ အစာရှာထွက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ပန်ဒါပုရွက်ဆိတ်တွေရဲ့ သက်တမ်းကတော့ ၂နှစ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပန်ဒါပုရွက်ဆိတ်တွေနဲ့ အမူအကျင့်ဆင်ပြီး အရောင်ကွဲတဲ့ velvet ဆိုတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်တစ်မျိုးလည်း ရှိပါသေးတယ်။

(Zawgyi)

ႏြားသတ္သမား ပု႐ြက္ဆိတ္ (သို႔) ပန္ဒါပု႐ြက္ဆိတ္

ပုံကိုျမင္တာနဲ႔ ပန္ဒါဝက္ဝံရဲ႕ အေရာင္နဲ႔တူလို႔ ပန္ဒါပု႐ြက္ဆိတ္ (Panda Ant) လို႔ေခၚတာကို ရိပ္မိမွာပါ။ ဒီအေကာင္ကို ပု႐ြက္ဆိတ္နဲ႔ တူလို႔ ပု႐ြက္ဆိတ္လို႔ေခၚေပမယ့္ တကယ္က ပု႐ြက္ဆိတ္မဟုတ္ပါဘူး။ အေတာင္ပံမပါတဲ့ နားက်ယ္ေကာင္ မ်ိဳးစိတ္ထဲက တစ္မ်ိဳးသာျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစားေပါင္း ၃ေထာင္ေက်ာ္ရွိတဲ့ wasp ေတြရဲ႕ Mutillidae မိသားစုထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ သိပၸံအမည္ကေတာ့ Euspinolia militaris ပါတဲ့။

ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ လွပတဲ့ ခ်စ္စရာ အေရာင္အဆင္းျဖစ္ေပမယ့္ သူတို႔ကိုက္လိုက္ရင္ေတာ့ အလြန္အမင္းနာက်င္စြာ ခံစားရမွာပါ။ အျခားတိရစာၦန္ေတြဟာလည္း ဒီအေကာင္ေတြကို ေၾကာက္ၾကၿပီး ႏြားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့အတြက္ ႏြားသတ္သမားပု႐ြက္ဆိတ္ cow killer ant လို႔ လယ္သမားေတြက အမည္ေပးထားၾကပါတယ္။

အျဖဴနဲ႔ အနက္ေရာင္ ရွိေနတဲ့ သူတို႔ဟာ ေျခေခ်ာင္း ၆ေခ်ာင္းကို ပိုင္ဆိုင္ၿပီး သန္စြမ္းတဲ့ေမး႐ိုး နဲ႔ အင္အားျပင္းတဲ့ ဆူးေတြကို ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္။ သူတို႔မွာ အဆိပ္ဆူးေပါင္းမ်ားစြာပါဝင္ၿပီး အဲဒီထဲက အဆိပ္ဆူး ၆ေခ်ာင္း ထိုးမိလွ်င္ ၂ေပါင္ အေလးခ်ိန္ရွိတဲ့ တိရစာၦန္တစ္ေကာင္ကို ေသေစႏိုင္တဲ့အစြမ္းရွိပါတယ္။

ဒီပု႐ြက္ဆိတ္ေတြကို ၁၉၃၈ခုႏွစ္က ခ်ီလီႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမွာ ပထမဆုံး ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေကာင္ေတြကို အေမရိကန္အေနာက္ေတာင္ပိုင္း ၊ မကၠဆီကို ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ၊ ခ်ီလီ နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားက ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး သဲေျမထူထပ္တဲ့ သဲကႏၲာရလို ေနရာေတြမွာ ေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ သဲထဲ (သို႔) ေက်ာက္စရစ္ေတြၾကားထဲမွာ ေနထိုင္ေလ့ရွိပါတယ္။

အ႐ြယ္ေရာက္ၿပီး ပန္ဒါပု႐ြက္ဆိတ္တစ္ေကာင္ဟာ အ႐ြယ္အစားအားျဖင့္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္အလ်ား ၈မီလီမီတာ(၁လက္မရဲ႕ ၁၀ပုံ၃ပုံ) နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အျမင့္ ၃မီလီမီတာ(၁လက္မရဲ႕ ၁၀ပုံ၁ပုံ) သာရွိပါတယ္။ အထီးေတြဟာ အမေတြထက္ သိသိသာသာ အ႐ြယ္အစားပိုႀကီးပါတယ္။

ဒီအေကာင္ေတြရဲ႕ ထူးျခားခ်က္တစ္ခ်က္ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ မိတ္လိုက္တဲ့အခါ တူညီတဲ့မ်ိဳးစိတ္ခ်င္းပဲ လိုက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလိုအခါမ်ိဳးမွာ အထီးက အမကို ထမ္းပိုးထားရင္း မိတ္လိုက္ၾကပါသတဲ့။ အမေတြဟာ ဥဥတဲ့အခါ ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး ဥေလ့ရွိပါတယ္။

အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ သီးျခားစီေနတတ္တဲ့ အေကာင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ပိုးတီ နဲ႔ ပိုးေလာက္လန္းေတြကို အစာအျဖစ္ စားသုံးၾကပါတယ္။ ထူးျခားတာကေတာ့ အစာရွာထြက္တဲ့အခါ အထီးေတြက ညအခ်ိန္မွာ အစာရွာထြက္ၿပီး အမေတြက ေန႔ဘက္မွာပဲ အစာရွာထြက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ပန္ဒါပု႐ြက္ဆိတ္ေတြရဲ႕ သက္တမ္းကေတာ့ ၂ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပန္ဒါပု႐ြက္ဆိတ္ေတြနဲ႔ အမူအက်င့္ဆင္ၿပီး အေရာင္ကြဲတဲ့ velvet ဆိုတဲ့ ပု႐ြက္ဆိတ္တစ္မ်ိဳးလည္း ရွိပါေသးတယ္။