ယခုကာလလို မိုဘိုင္းဖုန္းေတြ၊အြန္လိုင္းမီဒီယာေတြ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးမျပဳခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ သတင္းစာေတြဟာ ကမာၻၾကီးတစ္ခုလံုးကို ရႈျမင္နိုင္တဲ့ တံခါးေပါက္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့သတင္းစာေတြရဲ့ အေရးပါမႈေတြကေတာ့ ယေန႔တိုင္ဆက္လက္တည္ရွိေနဆဲျဖစ္တာကိုေတြ႔ရျပီး ေန႔စဥ္ထုတ္ေဝတဲ့ နိုင္ငံပိုင္သတင္းစာေတြမွသည္ ပုဂၢလိကသတင္းစာေတြဟာ ရံုးခန္းနဲ႔အိမ္ဧည့္ခန္းေတြထက္မွာ ေနရာယူထားဆဲျဖစ္တာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာမ်ွေဝေပးခ်င္တာကေတာ့ ကမာၻေပၚ မွာအေစာဆံုးထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ သတင္းစာ ၅ ေစာင္ရဲ႕ အေၾကာင္း အရာအခ်ဳိ႕ျဖစ္ပါတယ္။
(၅) La Gazette
(၁၆၃၁)ခုနွစ္ကတည္းက ျပင္သစ္ဘာသာနဲ႔ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ La Gazette ဟာ ျပင္သစ္ျပည္ရဲ့ ပထမဆံုးေသာ သတင္းစာျဖစ္သလို အပတ္စဥ္ထုတ္ေဝတဲ့ ပထမဆံုးမဂၢဇင္းလည္းျဖစ္ ပါတယ္။ စတင္ထုတ္ေဝခ်ိန္ကတည္းက တစ္ဟုန္ထိုးလူစိတ္ဝင္စားမႈမ်ားျပားခဲ့တဲ့ ဒီသတင္းစာဟာ ျပင္သစ္နိုင္ငံတြင္းက စီးပြားေရး၊လူမႈေရးက႑စံုကို သိရွိနိုင္တဲ့တစ္ခုတည္းေသာ သတင္းအရင္းအျမစ္လည္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
မၾကာခင္မွာပဲ La Gazette သတင္းစာဟာ ျပင္သစ္ေတာ္ဝင္အသိုင္းအဝိုင္းထိေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ယင္းေနာက္မွာေတာ့ La Gazette ဟာေတာ္ဝင္အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြအေၾကာင္းကို ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးမစတင္မီအထိ အေလးေပးေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ယင္းကာလက La Gazette ရဲ့စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြမွာ Cardinal Richelieu နဲ႔ Luis XIII တို႔လိုျပင္သစ္ရဲ့ထိပ္တန္း အာဏာပိုင္ေတြပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။
(၁၇၆၂)ခုနွစ္မွာေတာ့ La Gazette သတင္းစာဟာ နိ္ုင္ငံ ေရးသတင္းေတြကိုပဲ အသားေပးေဖာ္ျပလာခဲ့ျပီး La Gazette de France အမည္ ကေန Organe official du Government Royal (ျပင္သစ္အစိုးရရဲ့ တရားဝင္သတင္း ဌာန )အျဖစ္ ထပ္ဆင့္အမည္ကိုပိုင္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၁၅)ေရာက္ခ်ိန္မွာေတာ့ ေခတ္ေပၚမီဒီယာလုပ္ငန္းေတြဟာ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာအျပိဳင္အဆိုင္ေပၚလာခဲ့တာေၾကာင့္ La Gazette သတင္းစာတိုက္ဟာ ပိတ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
(၄) Nieuwe Tijdinghen
စပိန္နဲ႔နယ္သာလန္နိုင္ငံေတြမွာ ဒတ္ခ်္ဘာသာစကားနဲ႔ထုတ္ေဝတဲ့ Nieuwe Tijdinghen သတင္းစာရဲ့နာမည္အရင္းကေတာ့ Antwerp Gazette ျဖစ္ျပီး Flemish လူမ်ိဳးပိုင္ ပထမဆံုးေသာ သတင္းစာတိုက္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၁၆၂၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Antwerp Gazette သတင္းစာမွာေတာ့ အလယ္နဲ႔အေနာက္ဥေရာပတိုက္က သတင္းေတြကိုေဖာ္ျပေလ့ရွိျပီး လတ္တေလာလူစိတ္ဝင္စားမႈမ်ားျပားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ သတင္းစာမ်က္နွာဖံုး ကိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒါအျပင္ နိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြ၊အနုပညာရွင္ေတြရဲ့သတင္းေတြ နဲ႔ေတးသီခ်င္းစာသားေတြကိုပါ ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါတယ္။ သတင္းစာရဲ့စာမ်က္နွာတစ္ခုတိုင္း မွာဆိုရင္ အနည္းဆံုး woodcut illustration တစ္ခုစီပါဝင္ပါတယ္။ Antwerp Gazette မွာပါဝင္တဲ့အခ်ိဳ႕ေသာစာသားေတြဟာ နို္င္ငံေရးနဲ႔ ကတ္သလစ္ဘာသာေရး အယူအဆေတြပါခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြဆီကေန စာေပဆိုင္ရာခြင့္ျပဳခ်က္လိုင္စင္ေတြရယူခဲ့ရပါတယ္။ ဒီသတင္းစာရဲ႕သက္တမ္းဟာ ၉ႏွစ္သာ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး ၁၆၂၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ထုတ္ေ၀မႈ ရပ္စဲခဲ့ပါတယ္။
(၃) Courante uyt Italien, Duytslandt, &c
(၁၆၁၈)ခုနွစ္က နယ္သာလန္နိုင္ငံမွာထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ Courante သတင္းစာဟာ နယ္သာလန္အတြက္ ပထမဆံုးေသာသတင္းစာျဖစ္ျပီး ကမာၻေပၚမွာဆိုရင္ တစ္ဖက္ တည္းမွာသာပံုနိွိပ္ထားတဲ့ပထမဆံုးေသာ ဆိုဒ္ၾကီး သတင္းစာအျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ထားပါတယ္။ သတင္းစာအတြင္းမွာေတာ့ အီတလီနိုင္ငံနဲ႔ ဂ်ာမနီနိုင္ငံအတြင္းကေန႔စဥ္ျဖစ္ေပၚ ေနတဲ့သတင္းထူးေတြနဲ႔ ဗင္းနစ္၊ကိုလိုဂါနီ၊ပရတ္ျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးေတြရဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြကို ဘာသာျပန္ေဖာ္ျပထားေလ့ရွိပါတယ္။
Courante သတင္းစာဟာ အပတ္စဥ္ထုတ္ေဝတဲ့ သတင္းစာျဖစ္ျပီး သူရဲ့စတင္ထုတ္ေဝတဲ့ရက္စြဲနဲ႔ထုတ္ေဝတဲ့ပံုႏိွပ္တိုက္ကိုတိတိက်က် အတည္ျပဳနိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။သတင္းစာပါအေၾကာင္းအရာေတြကို ဆက္စပ္ၾကည့္ျခင္း သာ Courante ဟာ(၁၄)ရာစုကေန (၁၈)ရာစုအၾကား ၊ (၁၆၁၈)၊ဇြန္မွာထုတ္ေဝခဲ့တယ္ လို႔အၾကမ္းဖ်င္းသတ္မွတ္ထားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ (၁၆၆၄)ခုနွစ္မွာေတာ့ Courante သတင္းစာတိုက္ဟာ ပိတ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
(၂) Avisa Relation oder Zeitung
Avisa ကုိေတာ့ ကမာၻေပၚမွာပထမဆံုးေသာ အပတ္စဥ္ထုတ္စာေစာင္တစ္ခုအျဖစ္လူသိမ်ားပါတယ္။ Avisa မွာပါရွိတဲ့စာမ်က္နွာေတြကေတာ့ ကမာၻတစ္ခြင္ကျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ဇာတ္လမ္းလမ္းမ်ိဳးစံုကိုထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီသတင္းစာကို ပထမဆံုးထုတ္ေဝတဲ့ အခ်ိန္ကေတာ့ (၁၆၀၉)ခုနွစ္၊ဇန္နဝါရီ(၁၅)ရက္ေန႔ျဖစ္တယ္လို႔ သိရျပီး ဟိုးယခင္ကာလကစာေရးဆရာအခ်ိဳ႕ကေတာ့ Avisa ကို ကမာၻပထမဆံုးေသာ သတင္းစာအျဖစ္ ယူဆခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ (၁၉၈၀)ကေန (၂၀၀၅)ကာလအထိ သတင္းစာေတြရဲ့သက္တမ္းကို စာရင္းျပဳစုရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ေတြရဲ့ ေလ့လာမႈအရ Avisa ထက္ပိုေစာတဲ့ သတင္းစာတစ္ေစာင္ထပ္မံရွိေသးေၾကာင္း သိရွိခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသတင္းစာတုိက္ဟာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွာ ရွိခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ၁၆၃၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။
(၁) Relation aller Furnemmen und gedenckwurdigen Historien
အလြန္ရွည္လ်ားတဲ့နာမည္ျဖစ္တဲ့ Relation aller Furnemmen und gedenckwurdigen Historien သတင္းစာဟာ ကမာၻေပၚမွာပံုနွိပ္ထုတ္ေဝတဲ့ သတင္းစာေတြအားလံုးမွာေတာ့ သက္တမ္းအရင့္ဆံုးျဖစ္ျပီး (၁၆၀၅) ခုနွစ္ကဂ်ာမန္ဘာသာစကားနဲ႔Johann Carolus ဆိုသူကဦးေဆာျပီး စတင္ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻ႔သတင္းစာအသင္းကေတာ့ Relation လို႔ပဲအတိုေကာတ္ေခၚဆိုၾကျပီး ယင္းကာလက ဂ်ာမန္နိုင္ငံ တြင္းက သတင္းေတြကိုအသားေပးေဖာ္ျပခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္။
မူလကေတာ့ Relation သတင္းစာကို (၁၆၀၉)ခုနွစ္ကထုတ္ေဝတယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြကယူဆခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သတင္းစာပိုင္ရွင္ျဖစ္သူ Carolus ရဲ့ သက္ဆိုင္ရာဌာနကို ခြင့္ျပဳမိန္႔ေလ်ွာက္ထားတဲ့စာကိုေတြ႔ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ Relation aller Furnemmen und gedenckwurdigen Historienသတင္းစာကို (၁၆၀၅)ခုနွစ္ကထုတ္ေဝခဲ့တယ္လို႔ ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသတင္းစာကုိေတာ့ ၁၆၃၄ ခုႏွစ္အထိ ထုတ္ေ၀ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
