ယနေ့ အချိန်မှာဆိုရင် ကမ္ဘာ့တိုက်ကြီးတွေရဲ့နာမည်ကိုအားလုံးကို တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပြီးပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ယင်းအမည်တွေဟာတိုက်ကြီးတွေရဲ့မူလအမည်တွေတော့ မဟုတ်ကြပါဘူး။ ဒီနေရာမှာမျှဝေပေးချင်တာကတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့တိုက်ကြီး (၇) တိုက်ရဲ့မူလအမည်တွေနဲ့ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။
အာဖရိကတိုက်
ပထမဆုံးဖော်ပြပေးချင်တာကတော့ အာဖရိကတိုက်ဖြစ်ပါတယ်။ အာဖရိကတိုက်ရဲ့ နာမည်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ များစွာသောသီအိုရီနဲ့ဆိုရိုးစကားတွေရှိနေခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ရောမတွေဟာတတိယ မြောက် Punic စစ်ပွဲအတွင်းမှာပဲ အာဖရိကရဲ့ ကာသေ့ (ယခုအာဖရိကတိုက်မြောက်ဘက်စွန်းမှာပါဝင်နေတဲ့တူနီးရှားနိုင်ငံတည်ရှိရာနေရာ) ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး Africa ဆိုတဲ့ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ရာကနေ အာဖရိကတိုက်ဆိုတဲ့အမည် ဖြစ်လာတယ်လို့လည်းသိကြပါတယ်။
အခြားသောသမိုင်းတစ်ခုမှာတော့ အာဖရိကဆိုတဲ့အမည်ဟာ ယင်းတိုက်ရဲ့မူရင်းဒေသခံတွေဖြစ်တဲ့ Afri ( ယောင်္ကျား ဆိုရင် Africa နဲ့ မိန်းကလေးတွေကိုတော့ Africus ) လို့သုံးနှုန်းလေ့လူမျိုးကိုအစွဲပြု ခေါ် ဆိုတာဖြစ်ပြီး အဓိပ္ပါယ်ကတော့ Afri မျိုးနွယ်တွေရဲ့နိုင်ငံလို့ဆိုပါတယ်။
အာဖရိကနဲ့ပတ်သက်ပြီးအခြားသီအိုရီတစ်ခုမှာတော့ Afri ဆိုတာဟာ ဖိုနီးရှား (Phoenician) တွေရဲ့ဘာသာကနေ လာတယ်လို့သိရပြီးအဓိပ္ပါယ်ကတော့ မြေမှုန့်ဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ Afri ကိုပဲ လက်တင်ဘာသာမှာ land ကိုရည်ညွှန်းတဲ့စကားလုံး ica နဲ့ပေါင်းပြီး Africa ဆိုပြီးဖြစ် လာတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် Africa ဆိုတာ မြေမှုန်တွေ/သဲမှုန်တွေတည်ရှိရာအ ရပ်လို့ဆိုပါတယ်။
ရောမတွေရဲ့ မှတ်တမ်းမှာတော့ အာဖရိကကို ( မြောက်အာဖရိကပိုင်းကို) သဲကန္တာရအလွန်ပေါများပြီးအလွန်ပူပြင်းတဲ့ပြည်နယ် တစ်ခုအဖြစ်ဖော်ပြထားတာရှိပါတယ်။ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ ဖိုနီးရှားတွေရဲ့အာဖရိကအမည်သမိုင်းဟာ Afriလူမျိုးသီအိုရီနဲ့ခပ်ဆင်ဆင်တူညီနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲအာဖရိကအမည်နဲ့ပတ်သတ်လို့ကွဲပြားမှုတွေရှိပါစေ အာဖရိကဟာ ဥရောပသားတွေရဲ့စိုးမိုးမှုကိုခံရချိန်ကစလို့ ပြည်နယ်တစ်ခုအမည်အဖြစ်ပဲသတ်မှတ်ထားတဲ့ Africa ဆိုတဲ့စကားက တိုက်ရဲ့အမည်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
အာန္တာတိကတိုက်
အာန္တာတိကတိုက်ရဲ့မူလအမည်ကတော့ဂရိဘာသာစကား antarktike ကနေလာပြီး အဓိပ္ပါယ်ကတော့ မြောက်ဘက်ရဲ့ဆန့်ကျင်ရာလို့အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ အမှန်လည်း Antarctica တိုက်ဟာ ကမ္ဘာတောင်ဘက်စွန်းအရပ်မှာတည်ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။
Antarctica ဆိုတဲ့အမည်ကို ပထမဆုံး စတင်သုံးစွဲခဲ့တဲ့ စကော့တလန်လူမျိုး မြေပုံပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ John George Bartholomew ရဲ့အဆိုအရတော့ ယင်းနာမည်ဟာ ပြင်သစ်နယ်မြေသစ်ရှာဖွေရေးသမားတွေပေးထားတဲ့အမည်လို့ဆိုပါ တယ်။
(၁၅၀၀) ပြည့်နှစ်မှာ ပြင်သစ်တွေဟာ တောင်အမေရိကတိုက်က ယခု ဘရာဇီး နိုင်ငံနေရာကို ကိုလိုနီပြုခဲ့ပြီးနောက်အီကွေတာအောက်ပိုင်းအထိဆင်းကာ Antarctica အထိရောက်လာပြီး ပြင်သစ်လို Antartique လို့အမည်ပေးရာကနေနောက်ပိုင်းမှာ Antarctica ဆိုပြီးဖြစ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။
Antarctica တိုက်ရဲ့တစိတ်တပိုင်းကိုပဲဗြိတိသျှတို့က သူတို့ရဲ့ဘုရင်မ အယ်လိဇဘတ်ကိုဂုဏ်ပြုပြီး Queen Elizabeth Land အဖြစ်ဂုဏ်ပြုခေါ်ဆိုစေခဲ့တဲ့ သမိုင်းလည်းရှိပါတယ်။ အဲဒီတစိတ်တပိုင်းဒေသ ဟာဗြိတိန်နိုင်ငံအရွယ်အစားရဲ့ (၂)ဆပမာဏရှိပါတယ်။
အာရှတိုက်
အာရှ ( Asia) တိုက်ရဲ့မူရင်းအမည်ဖြစ်ပေါ်ပုံကတော့ Asia ဆိုတဲ့စကားဟာ ရှေးဂရိတွေ ရဲ့ဘာသာစကား Ἀσία ကနေလာပြီး ဘီစီ (၄၄၀)အစောပိုင်းကာလကတည်းကခေါ်ဆို ခဲ့ကြတယ်လို့ Herodotus ရဲ့သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေအရသိရပါတယ်။
သို့သော်ယင်းအချိန် ကသူပေးခဲ့တာဟာ အာရှတိုက်တစ်တိုက်လုံးကိုမရည်ရွယ်ပဲ Aegean ပင်လယ်အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ Anatolia (ယနေ့တူရကီနိုင်ငံတွင်းပါဝင်နေတဲ့နယ်မြေ) တွေဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။
ရောမသမိုင်းတွေမှာတော့ ရောမတွေဟာ အာရှနဲ့ပတ်သက်ရင်တော့ အာရှမိုင်းနား ဒေသနဲ့ အာရှကုန်းမကြီးဆိုပြီး ပြည်နယ်ပိုင်း (၂) ခုအဖြစ်ခွဲခြားသတ်မှတ်ခဲ့ကြတယ်လို့သိရပါတယ်။ ဖိုးနီးရှားဘာသာစကားကနေအခြေခံတယ်လို့ယူဆထားတဲ့ ဂရိလိုဆိုရင်တော့ asu ဆိုတာဟာ အရှေ့ဘက်ကိုရည်ညွှန်းပြီး Akkadian ဘာသာမှာတော့ asu ဆိုတာဟာ နေထွက်လာတာကိုကြည့်ရန် အပြင်ထွက်ရန်ဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်အာရှတိုက်ဟာနေကိုရည်ညွန်းပြီး နေထွက်ရာအရပ် အဖြစ်အမည်တွင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
သြစတြေးလျတိုက်
Terra Australis Incognita ဆိုတာကတော့လက်တင်လိုဆိုရင် တောင်ဘက်အရပ်မှာရှိ တဲ့အမျိုးအမည်မသိတဲ့ပြည်ကြီးဖြစ်တယ်လို့ ရှေးရောမတွေရဲ့မှတ်တမ်းမှာရှိနေပါတယ်။ ယင်းမှတ်တမ်းတင်စဉ်က ရောမတွေဟာရေလမ်းကိုအသုံးပြုပင်လယ်ရပ်ခြားခရီးထွက် တာမျိုးတွေမရှိသေးတာကြောင့် (မကျယ်ပြန့်သေးတာလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်) သြစတေးလျတိုက်ဆိုတာသူတို့ရဲ့ပါးစပ်ရာဇဝင်တွေထဲမှာသာရှိနေခဲ့တဲ့ပုံပါ။
နောက်ဆုံးမှာတော့ ဥရောပသားတွေကပဲ ပင်လယ်ထဲက သြစတေးလျတိုက်ကြီးကိုရှာတွေ့ခဲ့ပြီး Terra Australis ဆိုတဲ့အမည်ကိုပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ Terra ဆိုတဲ့စကားလုံးပြုတ်ကာ Australis ဆိုတဲ့အမည်သာအသုံးပြုခဲ့ကြောင်းကို (၁၈၀၄)ခုနှစ်ကလူစွန့်စား Matthew Flinders ရဲ့မှတ်တမ်းတွေအရသိရပါတယ်။ သြစတေးလျဘုရင်ခံ Lachlan Macquarie လက်ထက်ကာလ (၁၈၁၇)ကာလအထိ Australia ဆိုတဲ့အမည်ဟာတရားဝင်မဖြစ်သေးပဲ (၁၈၂၄)ခုနှစ်ရောက်မှသာ Australia ဆိုတဲ့အမည်ကတရားဝင်ပေါ် ပေါက်လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဥရောပတိုက်
Europe လို့သိကြတဲ့ ဥရောပတိုက်ရဲ့အမည်ဟာ ဂရိနတ်ဖုရား ဇုနတ်မင်းရဲ့ ချစ်သူတွေ အများကြီးအနက်ကတစ်ဦး(Europa)ရဲ့အမည်ကနေ ဆင်းသက်လာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒဏ္ဍာရီမှတ်တမ်းတွေထဲမှာတော့ ဇုဟာနွားဖြူတစ်ကောင်အဖြစ်ဖန်ဆင်းပြီး Europe အမည်ရမိန်းကလေးကို ခရိကျွန်းကို ပြန်ပေးဆွဲခေါ်ဆောင်သွားရာကနေ Europe ဆိုတဲ့အမည်ပေါ်ပေါက်လာတာလို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။
သမိုင်းဒဏ္ဍာရီဖြစ်တာကြောင့် အတိအကျကြီးမှန်တယ်လို့ယူဆလို့မရပေမဲ့ သီအိုရီတစ်ခုမှာတော့ Europe ဆိုတာ Akkadian ဘာသာစကားဖြစ်တဲ့ erebu ကနေလာပြီး နေဝင်ရာအရပ်လို့မည်ပါတယ်။ နောက်ထပ်မှတ်တမ်းတစ်ခုမှာတော့ Europe ဆိုတာဟာ ဖိုနီးရှန်း( Phoenician) ဘာသာစကား ereb ကနေလာပြီး အနောက်ဘက်အရပ်ကညနေခင်းချိန်ခါလို့ဆိုပါတယ်။ အချို့ကလည်း Europe ဆိုတာ ဂရိဘာသာစကား eurys ကနေလာပြီး ကျယ်ပြန်တဲ့မျက်နှာပြင်လို့အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။
အထက်မှာဖော်ပြခဲ့ပြီးတဲ့ပြီးတဲ့စက်ကြီးတွေလိုပဲ Europe ဆိုတာအစောပိုင်းကတော့ ဥရောပတိုက်တစ်ခုလုံးကိုမရည်ညွှန်းပဲ မျက်မှောက်ခေတ် တူရကီနိုင်ငံတွင်းရှိနေတဲ့ Thrace ဒေသအပိုင်းကိုပဲရည်ညွှန်းပါတယ်။ အခြားထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ Europa ဆိုတာဟာ ဂျူပီတာရဲ့ဂြိုလ်ရံလတစ်ခုအဖြစ်လည်းလူသိများပါတယ်။
မြောက်အမေရိက နဲ့ တောင်အမေရိကတိုက်
လူသိများတာကတော့ အမေရိကတိုက် ( တောင်အမေရိကရောမြောက်အမေရိကတိုက်) ဟာ အီတလီလူမျိုးပင်လယ်ရေကြောင်းကျွမ်းကျင်သူ Amerigo Vespucci ကိုဂုဏ်ပြု ခေါ်ဆိုခဲ့တာဆိုပြီးဖြစ်ပါတယ်။
အမေရီဂိုဗက်(စ်)ပုချီ( ၁၄၅၄-၁၅၁၂)ဟာ ကိုလံဘတ်ရဲ့ ဘရာဇီးနဲ့အနောက်အိန္ဒိယကျွန်းစုတွေဟာ အာရှတိုက်ရဲ့အရှေဘက်စွန်းနယ်မြေဖြစ် တယ်ဆိုတဲ့အယူအဆကိုမမှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြနိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာသစ်လို့ ညွှန်းဆိုတဲ့ အမေရိကတိုက်ရှိနေကြောင်းကိုဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
(၁၅၀၇)ခုနှစ် မှာဆိုရင် ဂျာမန်မြေပုံရေးဆွဲပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Martin Waldseemuller ဟာ အမေရီဂိုဗက်(စ်)ပုချီရဲ့မှတ်တမ်းတွေနဲ့ အမေရိကတိုက်ကိုအရင်ဆုံးစတွေ့သူ ကိုလံဘတ် ရဲ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းလေ့လာရေးမှတ်တမ်းတွေကိုအခြေခံပြီး အမေရိကတိုက်မြေပုံကို ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ သူရေးဆွဲခဲ့တဲ့မြေပုံကြီးဟာ အလျားလိုက် (၈) ပေ၊ဒေါင်လိုက် (၄) ပေ အထိကြီးမားခဲ့ပြီးမျက်မှောက်ခေတ်ဘရာဇီးနိုင်ငံမှာ အမေရိကဆိုတဲ့အမည်နဲ့ပြသခဲ့ပါတယ်။
Waldseemuller ဟာ ဟာအမေရီဂိုဂက်ပုချီရဲ့ travelogues (ခရီးသွားမှတ်တမ်းတွေ)ကို သူရဲ့မြေပုံအညွှန်းထဲမှာထည့်သွင်းရေးဆွဲခဲ့ပြီးသူရဲ့မြေပုံဟာ တောင်အမေရိကတိုက်ဘက်ခြမ်းဒေသတစ်ခုလုံးအတွက်သာပြည့်စုံခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းရောက်မှသာ မြေပုံရေးဆွဲမှုပညာရှင်တွေက မြောက်အမေရိကဘက်ခြမ်းကို ထည့်ပေါင်းရေးဆွဲခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
(၁၅၃၈)ခုနှစ်ရောက်ချိန်မှတော့ နာမည်ကျော် ပထဝီဝင်ပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Gerrard Marcator ကမြောက်အမေရိကရော တောင်အမေရိကတိုက်ခြမ်းကိုရောစုပေါင်းပြီး အနောက်ကမ္ဘာခြမ်းဒေသရဲ့အမေရိက တိုက်ဆိုပြီးသတ်မှတ်ပေးခဲ့ပါတော့တယ်။
